Фәлсәфә

Фәлсәфә
Исемне бирүче	Пифагор
Өйрәнелгән тармак	шарт[d], күренеш[d], чынбарлык һәм белем
Һәштәге	philosophy
Нинди вики-проектка керә	Проект:Фәлсәфә[d]
WordLift сылтамасы	data.thenextweb.com/tnw/entity/philosophy
Stack Exchange'да	philosophy.stackexchange.com
Викимедия битенә сылтама	en.wikipedia.org/wiki/Philosophy
Фәлсәфә Викиҗыентыкта

«Фикерләүче», Огюст Роден

Фәлсәфә (бор. юн. φιλοσοφία — «хикмәткә мәхәббәт», бор. юн. φιλέω — яратам һәм бор. юн. σοφία — хикмәт, акыллылык, гарәп. فلسفة falsifa) — иң гомуми теория, дөньяга карашның бер төре, кеше эшчәнлегенең бер формасы. Башкача әйткәндә, идеялар системасы, дөньяга караш һәм кешенең анда урынын өйрәнүче фән.

Билгеләмәләр

Фәлсәфәнең гомум кабул ителгән билгеләмәсе юк. Гомумиләштереп әйткәндә, фәлсәфә – ул галәм, белем, кешенең асылын аңлауга юнәлдерелгән эшчәнлек.

Тарих

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфә тарихы, en:Category:History of philosophy һәм ru:Категория:История философии.

Фәлсәфә атамасы борынгы юнаннарның үзләрендә моннан 25—26 гасырлар чамасы элек барлыкка килгән. Аңа, беренче тапкыр игътибар итеп, аңлатма бирүче борынгы грек галиме Пифагор була. Аның фикере буенча, фәлсәфәнең вазифасы — хакыйкатьне эзләү. Бу караш белән шул заман вәкиле Һераклит та килешә.

Ә менә бер гасыр чамасы соңрак күтәрелеп чыккан борынгы грек мәгърифәтчеләре, софистлар фәлсәфәнең вазифасын башкачарак аңлатырга тырышканнар. Аларның карашынча, фәлсәфә ул кешене үз фикерен бәхәсле әңгәмә аша дәлилләргә өйрәтү бурычын үтәргә тиеш. Софистлар акыллылыкны да хакыйкатьне эзләү һәм танып белү сәләте белән түгел, бәлки исбатлый белү сәләте белән үлчи торган булганнар. Аларча, бәхәстә төп максат — хакыйкатькә ирешү түгел, бәлки зур осталык белән дәлилли белү, әңгәмәдәшне җиңеп чыгу, аны үз дәлилләреңә буйсындыру.

Бүлекләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфә бүлекләре, en:Category:Branches of philosophy һәм ru:Категория:Разделы философии.

яңарт | SPARQL |сурәтләр тап

исем	тасвир	өйрәнелгән тармак
population ethics
Борынгы Кытай фәлсәфәсе
Мәскәү методологик түгәрәге
Николай Гартман фәлсәфәсе
Ренессанс фәлсәфәсе
СМД-методология
авыл хуҗалыгы фәлсәфәсе
аксиологик фәлсәфә
аксиология	кыйммәтләрне фәлсәфи күзлектән өйрәнү
апоретика		апория
археология фәлсәфәсе
ацтеклар фәлсәфәсе
белем теориясе		белем
биология фәлсәфәсе
гамәли фәлсәфә
гамәли этика
гарәп фәлсәфәсе
география фәлсәфәсе
гносеология
гомуми системалар теориясе
деонтик мантыйк
диалектик материализм
диалог фәлсәфәсе
дин фәлсәфәсе		Ходай дин
зиһен фәлсәфәсе
икътисад фәлсәфәсе
информатика фәлсәфәсе
ислам фәлсәфәсе
иҗтимагый мохитләр фәлсәфәсе
иҗтимагый фәннәр фәлсәфәсе		иҗтимагый фәннәр
камиллек этикасы
кыргый табигать фәлсәфәсе
көнчыгыш фәлсәфәсе
мантыйк		логик система шарт чыгарылган нәтиҗә нәзакәтлелек
мантыйк фәлсәфәсе		мантыйк
математика фәлсәфәсе
метафизик эстетика
метафизика		хәрәкатләнмичә хәрәкәть иттерүче
метаэтика
музыка фәлсәфәсе
мәгариф фәлсәфәсе
мәгълүмат фәлсәфәсе
мәдәният фәлсәфәсе		мәдәният
мәдәниятләрара фәлсәфә	төрле мәдәниятләр тәэсирен ассызыклаучы фәлсәфә юнәлеше
натурфәлсәфә	табигатьне өйрәнү фәлсәфәсе
норматив этика
ноэтика
объективизм
почвенничество
праксеология	кешеләр эшчәнлеге турында тәгълимат
психология фәлсәфәсе
рус гегельянчылыгы	Гегель фәлсәфәсенең рус мәдәни мохиттәге традицион формасы
секс фәлсәфәсе		сексуальлек
социаль фәлсәфә
социаль эпистемология
социаль этика	институтларның әхләкый һәм этик бурыч һәм җаваплылыкларны өйрәнү өлкәсе
социология фәлсәфәсе		социология
спорт фәлсәфәсе
сәламәтлек саклау фәлсәфәсе
сәнгать фәлсәфәсе
сәяси фәлсәфә
сөю фәлсәфәсе
тавышлар фәлсәфәсе
тарих фәлсәфәсе
тарихи материализм
тасвирый этика
тел фәлсәфәсе		тел
теоретик фәлсәфә
техника фәлсәфәсе
технологияләр фәлсәфәсе
трансценденталь фәлсәфә
фальсафа	көнчыгыш аристотелианизм, гарәп телле перипатетизм, аль-фальсафа
физика фәлсәфәсе
формалар теориясе
фәлсәфи анархизм
фәлсәфи антропология
фәлсәфә мантыйгы
фәлсәфә тарихы
фән фәлсәфәсе
хезмәт фәлсәфәсе
химия фәлсәфәсе
хокук фәлсәфәсе
экологик этика
экология фәлсәфәсе
эпистемология		белем фән
эстетика
этика
ясалма интеллект фәлсәфәсе
яшь гегельчылар
әйләнә-тирә мохит фәлсәфәсе		әйләнә-тирә мохит
әхлакый антиреализм
әхлакый фәлсәфә

Теорияләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи теорияләр, en:Category:Philosophical theories һәм ru:Категория:Философские теории.

Төшенчәләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи төшенчәләр, en:Category:Philosophical concepts һәм ru:Категория:Философские понятия.

Фәлсәфәчеләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфәчеләр, en:Category:Philosophers һәм ru:Категория:Философы.

Юнәлешләр һәм мәктәпләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи юнәлешләр һәм мәктәпләр, en:Category:Philosophical schools and traditions һәм ru:Категория:Философские направления и школы.

Әдәбият

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи әдәбият, en:Category:Philosophical literature һәм ru:Категория:Философская литература.

Оешмалар

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи оешмалар, en:Category:Philosophy organizations һәм ru:Категория:Философские организации.

Бүләкләр

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфи бүләкләр, en:Category:Philosophy awards һәм ru:Категория:Награды в области философии.

Мәгариф

Шулай ук карагыз: Төркем:Фәлсәфә өлкәсендә белем алу, en:Category:Philosophy education һәм ru:Категория:Философское образование.

Әдәбият

• Әмирханов И. Татар фәлсәфәсе һәм милли мәгариф. — Казан: «Татарстан китап нәшрияты», 2003 ел. — 336 б.
• Гыйззәтов К.Т. Философия: 2 китап. 1 нче китап: Кыскача философия тарихы. Философиянең нигез проблемалары: Югары уку йорты өчен дәреслек. — Казан: «Мәгариф» нәшрияты, 2002 ел. — 448 б.
• Гыйззәтов К.Т. Философия: 2 китап. 2 нче китап: Социаль философия: Югары уку йортлары өчен дәреслек. — Казан: «Мәгариф» нәшрияты, 2003 ел. — 408 б.
• Зарипов М.М. Фәлсәфә тарихы: студентлар өчен лекцияләр курсы. — Казан: ТҖМДН нәшрияты, 2009. — 151 б.(үле сылтама)

• Камали З.Д. Ислам фәлсәфәсе: 2 т. Т. 1: I бүлек. Дин фәлсәфәсе. — Казан: «Татарстан китап нәшрияты», 2010 ел. — 320 б.