Göz Kırpan Yazı Kuralları

Edip Yüksel
27 AÄŸustos 2012
www.19.org

Özellikle Türkiye’den aldığım mektuplar, makaleler okunmayı ve anlamayı yavaÅŸlatan, zorlaÅŸtıran ve hatta engelleyen hatalarla dolu. Bu hatalar, iÅŸin ilginci Ãœniversite bitirmiÅŸ birçok arkadaÅŸ tarafından da iÅŸleniyor…

DoÄŸru bir dil, imla ve formatla yazılmış bir yazı yazabilmek önemlidir… En uygun cevabı en kısa zamanda almak için, tüm Ä°nternet kullanıcılarının Google (K.S.A.) Hazretlerine doÄŸru dürüst soru yöneltme biçimini öğrenmesi nasıl önemliyse, çaÄŸdaÅŸ bir yazarın WordPress veya benzeri Web sitesi programlarını kullanmasını öğrenmesi nasıl gerekliyse, gemide tayfalık yapan birisinin yüzme bilmesi nasıl hayatiyse, bir çiftçinin ekim zamanını bilmesi aç veya tok kalması ile ne kadar orantılı ise… AÅŸağıdakiler de bilgisayar yoluyla yazarak haberleÅŸenler için o kadar önemli kurallardır.

• Uzun bir metni BOLD (simsiyah) yapmayın, zira okunması güçleÅŸir.

•             Paragraf baÅŸlatmak için ilk satıra klavyenin “aralık” tuÅŸuyla üç beÅŸ aralık vermeyin… Tab tuÅŸunu kullanın veya otomatik formatlamayı ayarlayın. Veya en iyisi hiç paragraf başı için aralık vermeyin, Bunun yerine Ä°ngiliz Bloklama denilen formatı seçiniz. Paragraflar arasına bir satır veya 10-12 punto aralık vererek. Böylece kısa paragraflar testere diÅŸleri gibi göze batmaz.

• Alt çizgi kullanmayın. Alt çizgi, bilgisayar olmadığı dönemlerde imkan olmadığı için baÅŸvurulan vurgulama metotlarından biri, ancak çok çirkin… Harflerin alt kuyruklarını kesiyor, çirkin duruyor. Hele Bold veya Ä°talik ile birlikte hiç kullanmayın. (Bu program zaten Bold ve Ä°talik kelimelerin altına çizgi koymaya izin vermiyormuÅŸ

• 99 esma-i hüsna veya 6666 ayet gibi uyduruk rakamları bir mukallit veya mürit gibi yutmuÅŸ olsanız bile cümlelere rakam ile baÅŸlamayın. Cümle başındaki rakamı harflerle ifade edin. “9 ay boyunca, anne karnında karanlıkta yaÅŸarken her gün 5 ÅŸaat klasik Türk musikisi dinlemiÅŸim” diye baÅŸlamayınız. “Dokuz ay boyunca …”  diye yazınız. Veya illa rakama dikkat çekmek istiyorsanız rakamdan önce “yani, hani, üstelik, dahası, gerçi, ulan, yaÅŸasın devlet, ne mutlu, hoca efendi, padiÅŸah isterük” gibi geçiÅŸ kelimeleri ile baÅŸlayın.

• Kelimeler     arasına birden    fazla boÅŸluk koymayın; Pazartesi, hadımaÄŸası, kapıkulu, yeniçeri, veya uluslararası gibi kelimeler istisna, kelimeleri birbirine yapışıkikizler gibi yapıştırmayınız.

• Virgül ile noktalı virgül arasındaki farkı öğreniniz. Virgül bir cümledeki kelimeleri; ifadeleri ayırmak için kullanılır, noktalı virgülse cümlecikleri ayırmaya yarar.

• Noktalardan,virgüllerden , noktalı virgüllerden ,parantezlerden, soru ve ünlem iÅŸaretlerinden SONRA mutlaka bir boÅŸluk veriniz . ÖNCE DEĞİL ,SONRA ! Noktalama iÅŸaretleri sorhoÅŸlar gibi saÄŸa sola yalpalanmamalı… Noktalar ve virgüller kelimeler arasında pastırma gibi sıkıştırılmamalı.BoÅŸluk ile noktalama iÅŸaretleri arasındaki iliÅŸki BaÄŸdat caddesindeki şıpsevdi ile sevgilisi arasındaki iliÅŸki gibi olmamalı. Anlamadıysanız lütfen elinizde doÄŸru dürüst bir yayınevi tarafından yayımlanmış bir kitaptaki noktalama iÅŸaretlerini dikkatle izleyiniz. Virgüle saygı! Sonbahardan SONRA kış, Cumadan SONRA Cumartesi, onsekizden SONRA ondokuz, sevgiden SONRA hoÅŸluk, ve noktalama iÅŸaretlerinden SONRA da boÅŸluk gelir

• Noktadan sonraki kelimeler büyük harfle baÅŸlamalı. virgülden sonraki harf özel isim veya alıntı deÄŸilse küçük harfle baÅŸlamalı.

• Özel isimler büyük harfle baÅŸlamalı. adana’da kebap yemesi tavsiye edilen edip tersi de düzü de iyi bir adamdır.

• VURGULAMAK İÇİN BIRKAÇ KELÄ°MEYÄ° büyük HARFLE YAZABÄ°LÄ°RSÄ°NÄ°Z, AMA büyük HARFLERDEN UYDURUK SAHÄ°H HADÄ°SLERDEN VEYA KAHVALTI YERÄ°NE MÃœRÄ°TLERÄ°N BEYNÄ°NÄ° YÄ°YEN ÅžEYHLERDEN KAÇAR GIBI SAKININIZ.  BEYNÄ°MÄ°Z BÄ°R KELÄ°MEDEKÄ° HARFLERÄ° TEK TEK TANIYARAK OKUMAZ. HARFLERLE BÄ°RLÄ°KTE HARFLERÄ°N YUKARI VE AÅžAÄžI SARKAN KUYRUKLARIYLA OLUÅžTURDUKLARI ÖZGÃœN MONOGRAMLARI BÄ°R RESÄ°M GÄ°BÄ° BELLEYEREK OKUR. BU YÃœZDEN, BÃœYÃœK HARFLERLE YAZILAN KELÄ°MELERÄ° TANIMAK İÇİN BEYÄ°N DAHA ÇOK VAKÄ°T VE ENERJÄ° HARCAR. KISACASI, BÃœYÃœK HARFLE YAZILMIÅž METÄ°NLER DAHA ZOR OKUNUR. YAZILARININ OKUNMASINI ZORLAÅžTIRMAK Ä°STÄ°YORSANIZ BÃœYÃœK HARFLE YAZINIZ.

• San Serif yerine Serif tercih ediniz. Okunmayı kolaylaÅŸtırır. Harf uçlarındaki çengellerin harflerin vucutları arasında oluÅŸturduÄŸu yamuk boÅŸluklar, tektip ve dimdik paralel çizgileri birbirinden ayırmak için kısılan gözlerin sıkıntısını azaltır.

• Çok zeki olmayan dâhiler için kullanılan “de/te” veya “da/ta” eklerini kelimeden ayır ki içindeki veya ortasındaki eklerle karıştırılmasın. Ender olarak yanlış anlaşılmaya sebep olan bu kuralı çiÄŸneyen ilginç veya can sıkıcı bir örnekte bulamıyorum.

 

• Paragraf aralıkları verilmeden uzun uzadıya yazılmış yazılar farklı yemekleri, tatlıları bir kazana döküp misafirin önüne koymak gibidir. Koca bir kazanda sunulan yemekleri yiyemiyorum. PARAGRAF denilen tabaklar ve bardaklar var. Paragraflar bir metnin okunmasını kolaylaÅŸtırır. Bunun nasıl gerçekleÅŸtiÄŸini merak ediyorsanız araÅŸtırıp öğreniniz.

• Paragraflar arasına 10-12 punto boÅŸluk verin. Facebook’ta yorum asarken üst üste perakende satırlar/paragraflar asacağına, paragraflar arasına boÅŸluk vererek topluca asmayı öğren.

• Üç satırdan uzun alıntılar için yeni bir paragraf girin ve alıntıları iki santim içeri alın. Alakasız olacak ama, bıyıksız ve sakalsız tipinde meymenet olmayan bir adamın ÅŸu sözüne katılıyorum: “Adalet prensibi vazgeçilmez bir prensiptir. Düşmanım hakkında da adil olmalıyım. Özgürlük de en az adalet kadar önemli ve zaten birbiriyle iliÅŸkili. Ben katılmadığım, hatta tüm gönlüm ve beynimle karşıtı olduÄŸum görüşlerin bile ifade edilmesini savunurum ve o görüşler engellendiÄŸi takdirde engelleyene karşı mücadele veririm, vermeliyim. Zira bu Allah’ın sünnetidir. Dünya denilen bu gezegende ilahi sınavın ilk ÅŸartı kimsenin kimseye belli bir şıkkı seçmeyi zorla dayatmamasıdır. Åžeytan özgür olmayan ortamları sever. Zira özgür olmayan ortamlarda tüm kontrolü eline alır. Özgür ortamda gerçeÄŸin ve adaletin yaÅŸama ve hatta bazen neÅŸv-ü nema olma ÅŸansı var; ama özgür olmayan ortamlarda ilk kurban, gerçek ve adalet olur.”

Zamanla bu maddeler baÅŸka maddeler ekleyebilirim.