|
 |
 |
 |
 |
|
Mevlevi Alay� ile Atat�rk'e destek oldular
Birinci D�nya Sava��'na Mevlevi Alay� ile destek veren Mevleviler, Kurtulu� Sava�� d�neminde de Mustafa Kemal Atat�rk'�n �nemli destek�isi oldu. Atat�rk, 1925'te t�m derg�hlar� kapat�rken Mevlevi derg�h�n� m�zeye �evirdi.
Mevlevilikle ilgili Osmanl� saltanat�n�n yakla��m� ilk d�nemlerde, Mevlana'ya g�sterilen b�y�k sayg�dan ibaretti. Sonradan Bekta�i Yeni�erileri'ne kar�� tav�r alan padi�ahlar, Mevlevili�e destek vermeyi uygun g�rd�ler. III. Selim, Mevlevi olan ilk Osmanl� padi�ah�yd�. Mevlevi olmas�nda Hac� Bekta�'� pir tan�yan Yeni�eriler etken oldu. II. Mahmud da, Bekta�i Yeni�erileri'ne kar�� Mevlevili�e destek verdi. T�m devlet b�y�kleri Mevlevi dostu oldu. Bu �ekilde, Bekta�ili�in kar��s�nda Mevlevili�e destek vererek Yeni�eri Oca��'n�n kapat�lmas� i�in zemin
haz�rland�. Islahat ve Tanzimat te�ebb�slerinde olumsuz bir rol tak�nmayan ve devletin Bekta�ili�e kar�� s�rt�n� dayad��� Mevlevilik, V. Murad'�n tahttan indirili�i ile II. Abd�lhamid'in tahta ge�irili�inde de etkin rol oynad�.
�ZEL N��AN ALDI
Sultan Abd�laziz d�neminde Mevlevi postni�i olan Mahmud Sadreddin �elebi, o d�nemde Konya'da ya�anan yang�n ve k�tl�k gibi olaylarda dergah�n t�m maddi ve manevi imkanlar�n� halk i�in kulland�. Sadreddin �elebi, bu �abas�na kar��l�k Sultan Abd�laziz'den �zel ni�an ald�. Abd�lvahid �elebi ise, Sultan II. Abd�lhamit'i s�k s�k ele�tirmesinden dolay� sarayla hi� iyi ge�inemedi. Bekta�i bir ki�ili�e sahip olan �elebi Sultan, Abd�lhamit'in Y�ld�z Saray�'na kar��l�k Meram'da Y�ld�z K��k� yapt�r�p sokaklarda saray faytonlar�na benzer bir faytonla dola�t�. Kendisinden sonra makama ge�en Abd�lhalim �elebi II de, II. Me�rutiyet�ilere destek verdi�i i�in g�revden al�narak yerine Veled �elebi �zbudak getirildi.
MEVLEV� ALAYI
Veled �elebi'nin �eyhlik d�neminde ise I. D�nya Sava�� ��kt� ve �elebi, Mevleviler'den olu�turdu�u M�cahidin-i Mevleviyye Alay�'yla Kanal Harek�t�'na kat�lmak i�in �am'a gitti. 1919'da ise Veled �elebi �eyhlikten azledildi ve yerine kendisinden �nce makamda bulunan Abd�lhalim �elebi II tekrar ge�ti. Ancak g�revden al�nan �elebi, bir y�l sonra tekrar posta oturdu. 1922'de Konya'ya giden Atat�rk'�n, Mevlevi derg�h�na da u�rad��� biliniyor. Atat�rk, Mevlevi �eyhi �elebi'nin yapt��� "Tez zamanda zaferin kazan�lmas�" duas�na da e�lik etti. Son d�nem �elebileri aras�nda hayli renkli ki�ili�iyle dikkat �eken Abd�lhalim �elebi, TBMM'de de Konya Milletvekilli�i yapt�. �elebi, �stiklal Madalyas� da ald�. Milletvekilli�inin ard�ndan �stanbul'ad bir otel odas�na yerle�en �elebi, otel odas�n�n balkonundan d��erek vefat edince Veled �elebi �zbudak tekrar makama ge�ti. TBMM'de Yozgat ve Kastamonu milletvekilliklerinde bulunan ve Mesnevi'nin tamam�n� T�rk�e'ye �eviren Veled �elebi'nin �eyhli�i ise, tekke ve zaviyelerin kapanmas�yla sona erdi.
M�ZE OLDU
1925'te 450'ye yak�n tekke ve dergah kapat�ld�. Mustafa Kemal Atat�rk, Mevlana'ya olan sevgisinden dolay� Konya'daki derg�h�n m�zeye �evrilmesi emrini verdi. Atat�rk Mevlana'ya olan sevgisini her f�rsatta dile getirirdi. Mevlevilik Atat�rk'e g�re, T�rk dehas�n�n bir �r�n�, Mevlana da ileri g�r��l� "B�y�k adamd�..." Atat�rk en son 18 �ubat 1931'de Konya'ya gitti. 21 �ubat'ta ise b�t�n g�n�n� Mevlana M�zesi'nde ge�irdi. Atat�rk'�n Falih R�fk� Atay'a Mevlevi derg�h�n� kapatmak zorunda kald��� i�in �z�nt�l� oldu�unu s�yledi�i bilinir. Atat�rk, F. R�fk� Atay'a ��yle der: "Karar gere�ince Konya'da Mevlana dergah�n�n da kapanm�� olmas�ndan �zg�n�m. Fakat istisna yapamam, buna �ok �z�l�yorum. Hey koca Sultan! Evet, b�t�n tekkeleri kapatt�k; fakat senin kap�n kapanmad�" dedi�i de biliniyor.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
�
