Aktín

„Aktín“ getur einnig átt við prótínið Aktín.

	Lantan
Radín	Aktín	Þórín
Efnatákn Ac Sætistala 89 Efnaflokkur Aktiníð Eðlismassi 10.070 kg/m³ Harka Atómmassi 227 g/mól Bræðslumark 1500 K Suðumark 3500 K Efnisástand (við staðalaðstæður) Fast efni Lotukerfið

Aktín er geislavirkur málmur með efnatáknið Ac. Þýski efnafræðingurinn Friedrich Oskar Giesel uppgötvaði hann árið 1902 og nefndi hann emanium. Efnið var ranglega talið vera það sama og André-Louis Debierne uppgötvaði árið 1899 og kallaði actinium. Aktíníð, röð 15 frumefna milli aktíns og lawrensíns í lotukerfinu, draga nafn sitt af aktíni. Ásamt póloni, radíni og radoni, var aktín eitt af fyrstu frumefnunum sem var uppgötvað sem myndast við náttúrulegt niðurbrot annarra geislavirkra efna.

Aktín er mjúkur silfurhvítur og geislavirkur málmur. Aktín binst auðveldlega súrefni og raka í andrúmsloftinu og myndar mjúka hvíta oxíðfilmu sem hindrar frekari oxun. Líkt og flest lantaníð og mörg aktiníð fær aktín oxunartöluna +3 í næstum öllum efnasamböndum. Það kemur eingöngu fyrir í bergi með úrani og þóríni sem samsætan ²²⁷Ac með 21,772 ára helmingunartíma sem gefur frá sér betaeindir og stundum alfaeindir, og sem ²²⁸Ac með 6,15 tíma helmingunartíma. Eitt tonn af náttúrulegu úrani inniheldur um 0,2 milligrömm af ²²⁷Ac og eitt tonn af þóríni inniheldur um 5 nanógrömm af ²²⁸Ac. Vegna þess hve aktín líkist lantani er ekki fýsilegt að vinna það úr bergi. Þess í stað er það búið til með niðurbroti radíns í kjarnaofni. Aktín er sjaldgæft, dýrt og geislavirkt, svo það er ekki hagnýtt í stórum stíl. Það er aðallega notað sem uppspretta nifteinda og í geislameðferðir.

Tilvísanir

  Þessi efnafræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.