De staat van de welvaartsstaat: technologisch en economisch uitgedaagd

De feiten over het raderwerk van de welvaartsstaat die iedereen maar beter kent: een vijfjaarlijkse conferentie focust erop. Verdeling, zekerheid, werk i blijven succesvolle recepten. Te weinig aan bod komt hoe welvaartsstaten ook technologisch en economisch top kunnen zijn… essentieel voor hun toekomst.

Vanzelfsprekend heeft u er alle belang bij om te weten hoe een welvaartsstaat functioneert, uw welvaart en welzijn hangen er mee samen. Zelfs voor alle burgers in andere landen zijn welvaartsstaten cruciaal. Want ze tonen concreet hoe mensen er sociaal en economisch op vooruit kunnen gaan, dikwijls democratisch, soms ook al ecologisch.

Die rijkdom valt te plukken op de vijfjaarlijkse conferenties ‘De staat van de welvaartsstaat’, de jongste editie op 6 en 7 oktober 2025. Zowat alle lidstaten van de Europese Unie i hebben aandacht gekregen, alsook Groot-Brittannië. Toch zijn er enkele opvallende hiaten.

Het zou niet mogen: de besten ontbreken

De enige bijdrage uit de Noordse EU i landen, over Finland, vertelt hoe net dit land minst goed presteert in die regio. Die relatieve zwakte wordt bevestigd met een twaalfde plaats in de rangschikking van de Human Development Index i. (1) Voor alle duidelijkheid, Finland doet wel bijna altijd (veel) beter dan het Europese gemiddelde. 

Maar Denemarken en Zweden ontbreken. Wat uiterst spijtig is. Want ze behoren tot de absolute wereldtop als het om welvaart en welzijn draait. En er valt dus veel van te leren voor wie wil. Zij staan op vier en vijf in de Human Development Index i.

Waarom niet ook IJsland, Noorwegen en Zwitserland uitdrukkelijk bestuderen? Ze behoren niet tot de EU i maar Groot-Brittannië evenmin. Wie het beste voor de welvaartsstaat betracht, kan toch niet naast de top-3 kijken van de Human Development Index i? Je moet toch willen weten hoe zij dat voor elkaar krijgen. De EU i verzamelt overigens wel de sociale bescherming gegevens voor deze landen in zijn Eurostat statistieken. (2)

Een al te Europese bril

Het is waar dat de welvaartsstaat zijn oorsprong vindt in Europa. Maar dat vormt allerminst een reden om geen aandacht te schenken aan wat rond de Stille Oceaan wordt gepresteerd, in Taiwan, Nieuw-Zeeland, Australië, Zuid-Korea of Japan. Zij wisten bv. veel alerter en gepaster te reageren op de uitdaging van een pandemie.

Zeker moet ook gekeken naar Canada; of naar dat andere Noord-Amerikaanse land, de Verenigde Staten, tegelijk de sterkte economie i ter wereld en een zwakke welvaartsstaat maar ook de mondiale kapitalistische nummer één die toenemend staatsdirigisme pratikeert.

Wat met de grote technologische uitdaging voor de welvaartsstaat?

Zoals wel meer waarnemers wijst een oud-president van de EU i op de conferentie over ‘De staat van de welvaartsstaat’ op het technologisch en economisch achterlopen van Europa ten aanzien van de VS en China.

Het blijft de allerzwaarste uitdaging voor de democratieën die de wereld plezierden met de uitvinding van de welvaartsstaat: hoe technologie dienstbaar maken aan een performante duurzame economie i die het fundament vormt voor een welvarende samenleving? Hoe in het bijzonder een digitalisering forceren die democratie en mensenrechten i respecteert en bevordert?

Ook daarvoor is het jammer dat de schijnwerpers niet worden gericht op zogenaamd ‘kleine’ Europese landen als Zweden, Denemarken, Zwitserland of Noorwegen. Want als het gaat over innoveren, over het ontwikkelen en in praktijk brengen van technologie om o.a. de economische poot van de welvaartsstaat te versterken, tonen ze zich opvallend vaak sterker dan de zogenaamde ‘grote’ Europese landen Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië of Italië. (3)

Prioritair is nu dat de specialisten – en verdedigers - van de welvaartsstaat zich eindelijk en snel ook concentreren op haar technologisch-economische uitdagingen en met overtuigende antwoorden komen… en dat vooraleer die landen in een toestand van vrijwel gehele (digitale) afhankelijkheid en onderontwikkeling belanden ten aanzien van vooreerst de Verenigde Staten maar zeker ook China i. Er is dus veel werk i aan de winkel, vanaf vandaag tot lang voorbij de vervolgconferentie over vijf jaar.

Dirk Barrez
Hoofdredacteur Pala i.be | auteur van TRANSITIE. Onze welvaart van morgen en 11 politieke dwaasheden 

Afbeelding bron Eurostat

Bronnen
The seventh conference on ‘The State of the Welfare State in EU anno 1992 & 30 years later: 'Who pays the ferryman?', October 2025 - vind hier alle bijdragen aan de conferentie ‘De staat van de welvaartsstaat’ editie 2025
The state of the welfare state in Europe anno 1992 and a quarter of a century later, Results of the 2021 conference, March 2021

Voetnoten
(1) De Human Development Index i is te vinden in het jaarlijks verschijnende Human Development Report
(2) Eurostat, Social protection statistics - social benefits, inclusief Noorwegen, Zwitserland, IJsland en de niet EU i-Balkanlanden (exclusief Groot-Brittannië)
(3) Lees ook Kon België de wereldleider van de elektrische auto zijn?, Pala i, 29-4-2024