Klimaat

Zon en wind zijn essentieel voor een duurzame energietoekomst. Die transitie i, van levensbelang om het klimaatgevaar te keren, botst op acute kortzichtigheid. De grootste economie i ter wereld legt zelfs vergunde bijna productierijpe windparken stil.

Zet VS de hernieuwbare energietrein op het verkeerde spoor? En rijdt Europa mee in de laatste wagon… terwijl het ooit de locomotief was van hernieuwbare energie?

Overheden moeten vele doelen tegelijk nastreven. Zo bv. de opwarming van de aarde i tegengaan, snel en efficiënt maar tegelijk rechtvaardig, met minimale sociale gevolgen en maximale publieke steun. Een breed gedragen CO2-prijsbeleid kan helpen.

“Hoera roepen komt te snel” schreef Pala i begin april. Spijtig om nog geen drie maanden later gelijk te krijgen. Eind juni zet de regering de aanbesteding voor nieuwe windparken stop, een schok voor Burgerwind op zee. De onverantwoorde beslissing vraagt om forse en adequate burgeractie.

De mens reageert traag op gevaar. Daarom gaat Pala i er al meer dan tien jaar van uit dat de opwarming van de Aarde i niet bij 1,5 of 2 graden blijft. Zestig wetenschappers bevestigen nu dat die anderhalve graad al over drie jaar bereikt kan zijn.

34 burgercoöperaties kochten vijf bestaande windmolens op zee, een slimme start. Ze willen er straks nog veel meer bouwen. Dat moet voor een succesvolle energietransitie maar brengt ook risico’s mee. We zoeken antwoorden op essentiële vragen.

Als de Belgische burgercoöperaties via SeaCoop mee de windmolens op zee bezitten, kan dat de samenleving meer greep op haar energie bezorgen. Essentiële voorwaarde: kunnen ze de risico’s aan? Want vele gevaren vragen antwoord. Hoera roepen komt te snel. 

Het Middelgrunden offshore windpark nabij Kopenhagen is gebouwd in 2000. Met een uitbating die in handen is van de Middelgrunden Wind Turbine Coöperatie i is dit de pionier van burgerwind op zee.

Zijn de meest actieve voorstanders van gelijke rechten en duurzaamheid i tegelijk minst bereid om samen te werken met anderen? Is dat mee de oorzaak waarom hun ambities inzake klimaat, gelijkheid, diversiteit, inclusie, asiel e.a. maatschappelijke steun verliezen?

Via SeaCoop hebben 34 Belgische energiecoöperaties het equivalent van vijf windmolens op de Noordzee in handen gekregen. Starten met de aankoop van bestaande molens is slim. Maar het zwaarste wacht nog: veel nieuwe molens gebouwd krijgen.

Als eerste klimaatneutraal in 2050 is het doel van de Green Deal i. De Europese Unie i belooft wel maar is ver van de eerste en verliest zelfs duizenden duurzame jobs. China i heeft een soms hallucinante voorsprong. Het goede nieuws: Europa kan soms meteen beter.

In hun visietekst tonen Leuvense professoren overtuigend aan hoe ons voedselsysteem in zowat alle opzichten onduurzaam is. Ze geven ook aan wat prioritair moet gebeuren. Zo kan iedereen weten wat veel te weinig, amper of zelfs niet gebeurt.

Hoe creëren en verdelen we welvaart zonder ons ruimteschip Aarde i te mishandelen, hoe bewaken we daarbij best het belang van alle mensen, en hoe beslissen we daarover zo democratisch mogelijk?
Die leidraden typeren Pala i, ook deze eigenzinnige nieuwjaarsbrief die verschijnt na de jaarwisseling.

Wie geen rekening houdt met voorspelbaar gevaarlijke natuurfenomenen, betaalt een almaar zwaardere prijs nu klimaatverandering i die natuurrampen verergert. Vergelijk de tol van quasi gelijktijdige recordregenval en stormweer: Valencia 232 doden, Taiwan 3.

We naderen steeds sneller het moment waarop onze planeet niet langer geschikt is voor menselijk leven. Toch zijn we het aan toekomstige generaties verplicht de moed niet op te geven. Hoe zou gezamenlijke actie er uit kunnen zien? Het wordt een gevecht van David tegen Goliath.

De Cali en Bakoe conferenties brengen de wereld geen veiligheid voor biodiversiteit en klimaat, allebei extreem belangrijke planetaire grenzen. Ze dwalen zelfs af van de essentie. Zo zien ze het rund in de kamer niet.

‘Eeuwig’ worden ze verbouwd.
Maar welke stad aan rivier of kanaal kan zich duurzaam noemen als de meeste bouwactiviteit niet via het water verloopt?
Hoe slim is het om van zowat elk dok een jachthaven te maken?

Een groeiend satellietnetwerk brengt de vele lekken van het krachtige broeikasgas methaan in beeld. Met die kennis kunnen we de opwarming van de Aarde verminderen. Maar weten garandeert geen effectieve klimaatactie… al zeker niet omdat overheden slechts tweede viool spelen. Heel bevreemdend.
 

Als in België een groter bedrijf zoals Audi Brussel onderuit gaat, stijgt gegarandeerd veel gejammer op en worden fundamentele vragen ontweken. Waarom is onze toekomstgerichte industriële dynamiek zo zwak? Kon de elektrische auto niet, zoals de tram, de wereld vanuit België veroveren?

De coöperatie Railcoop is failliet verklaard. Hoe noodzakelijk haar ambities ook zijn, ze zal geen treinen laten rijden waar de Franse spoorwegen forfait geven. Al in 2021 argumenteerde Pala dat “Railcoop niet noodzakelijk een goed idee is”.

Wat werkt best voor klimaat? Altijd opnieuw acties voeren tegen olie- en gasmultinationals zonder resultaat? Of hen, waar dat kan, effectief veranderen in kampioenen van duurzame energie? Dat is moeilijk maar uiterst succesvol als het lukt.

HOEVEEL MEER WAARSCHUWINGEN NOG? In 2050 verliest de wereld al zeker 19 procent inkomen door klimaatverandering. Nietsdoen maakt dat alleen maar erger.

We bevinden ons in een ernstige wereldwijde klimaatcrisis, zelf een symptoom van de bredere planetaire crisis. De Europese Unie wil met haar Green Deal een antwoord bieden maar die volstaat niet.

Het loopt al vijf jaar niet lekker met de menselijke ontwikkeling. En de internationale samenwerking vlot allerminst. Die feiten brengen emotierijke vragen in het Human Development Report. Waarom zitten we zo vast? Hoe de impasse doorbreken?

Kunnen we de gelijkhebberige discussies over drastische vermindering van broeikasgassen versus aanpassing vermijden? Stom genoeg zijn ze al vele jaren allebei nodig.